Πανελλήνιες: Το χρονικό μιας «αποτυχίας»

Τελειώνουν οι πανελλήνιες εξετάσεις για τους υποψηφίους, αλλά ξεκινούν –ή καλύτερα συνεχίζονται- οι προσδοκίες να παίρνουν ολοένα και περισσότερο χώρο στα μάτια των μαθητών αλλά και των γονιών τους.

Το πρώτο  ενικό αντικαθίσταται από το πρώτο πληθυντικό, μιας και ο αγώνας είναι κοινός. «Καλά τα πήγαμε σήμερα» λέει μια μητέρα που παρά την άγνοια για το αντικείμενο, τις δυσκολίες ή ευκολίες που μπορεί αυτό να έχει, επωμίζεται ένα τμήμα τόσο της προσπάθειας και του αγώνα, όσο και της επιτυχίας ή της αποτυχίας.

Το σημαντικότερο δε, είναι πως οι μαθητές σε αυτή τη φάση της ζωής τους είναι υποχρεωμένοι να τρέξουν σε έναν αγώνα, χωρίς καν να ερωτηθούν εάν θέλουν, εάν είναι έτοιμοι. Χωρίς να γνωρίζουν πολλές φορές, στα πόσα μέτρα τρέχουν, ποιος είναι ο στόχος τους, τι θέλουν να κάνουν. Ακόμα χειρότερο είναι το γεγονός πως επιβάλλεται να γνωρίζουν τι θέλουν, σε μια στιγμή που η αβεβαιότητα και η ασάφεια δημιουργούν μια συνθήκη τόσο σκληρή, αν όχι εμποδιστική για τέτοιου είδους αποφάσεις. Τη στιγμή που αυτή η συνθήκη παραγνωρίζεται, οι προσδοκίες είναι εκεί, πάγιες, στερεωμένες, με έναν τρόπο άκαμπτο, αδιάλλακτο. Με μια ισχύ ηλεκτροφόρα, η οποία είναι απρόσιτη, γιατί άπαξ και δεν συμβαδίσεις με αυτή, θα σε κάψει.

Το ερώτημα όμως είναι, τίνος είναι η προσδοκία; Ποιον εξυπηρετεί; Σε τι ανταποκρίνεται; Ποιες ανάγκες καλύπτει και ποιες ανάγκες δεν αναγνωρίζει.

Δύσκολες ερωτήσεις με ακόμα δυσκολότερες απαντήσεις, σε μια κοινωνία που το προσδοκώμενο και το επιθυμητό θέτει τον πήχυ τόσο ψηλά που μόνο με ένα αχανές εμπόδιο μοιάζει. Ένα εμπόδιο που κάποιος άλλος το βάζει στο παιδί, δίχως να το ρωτήσει, καλύπτοντάς το με μια αίσθηση φροντίδας ή νοιαξίματος. Τότε είναι που στερείται κάθε δικαίωμα αποστασιοποίησης από αυτό. Κάθε μια τέτοια κίνηση είναι αν μη τι άλλο, ανούσια, απαράδεκτη, ακυρωτική. «Πως είναι δυνατόν να μην ξέρεις πως αυτό είναι το καλύτερο για εσένα;» και η απάντηση δεν αναμένεται. Δεν υπάρχει απάντηση, αφού το παιδί οφείλει να ξέρει πως η καλή επίδοση σε αυτές τις εξετάσεις είναι το εισιτήριο για την επιτυχία. Λες και γράφοντας καλά, υπογράφεις και συμβόλαιο μιας ευτυχισμένης ζωής. Λες και η φυσική ή η χημεία θα σου μάθουν τι θα πει να είσαι άνθρωπος. Τι σημαίνει αλήθεια να είσαι άνθρωπος; Άνω+ θρώσκω, είναι οι δυο λέξεις που συνθέτουν τη λέξη άνθρωπος. Δηλαδή, να κοιτάω ψηλά. Τι οξύμωρο! Μαθαίνεις να κοιτάς ψηλά, τη στιγμή που αν σηκώσεις το κεφάλι σου, δεν γίνεσαι αποδεκτός. Γιατί αποδεκτός είσαι μόνο όταν εκπληρώσεις ή τουλάχιστον αν συμβαδίσεις με αυτό που περιμένουν οι σημαντικοί άνθρωποι από εσένα. Αν αποφύγεις τη ματαιότητα, αυτών των ανθρώπων, που έχουν επενδύσει σε εσένα, σαν να είσαι ένα μέσο εκπλήρωσης ονείρων.

Φίλε μαθητή, οι εξετάσεις αυτές, ναι είναι σημαντικές. Ναι, είναι ένα εισιτήριο. Αλλά όχι το εισιτήριο για την Ιθάκη σου..

Ποιο είναι το ζητούμενο αυτών των εξετάσεων; Μετακομίσεις πραγμάτων ή μετακομίσεις μυαλών;

Βασίλης Κιοσσές

Ψυχολόγος- Υπ. Δρ. Ιατρικής